Hersz Cwi Szylis, znany także jako Schilis, to postać o bogatej historii artystycznej, urodzona w 1899 roku w Bełchatowie. Jego twórczość obejmuje zarówno Polskę, jak i Izrael, co czyni go ważną postacią w kontekście kulturowym tych dwóch krajów.
W ciągu swojego życia, które zakończyło się w 1987 roku w Safedzie, Szylis pozostawił po sobie trwały ślad w polskiej i izraelskiej sztuce malarskiej.
Życiorys
Hersz Szylis to postać, która zapisała się w historii sztuki jako jeden z najciekawszych malarzy XX wieku. Jego edukacja artystyczna rozpoczęła się w Łodzi, a następnie kontynuowana była w Warszawie. Od 1932 roku był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, a jego prace obejmowały liczne wystawy w Warszawie, Łodzi, Krakowie i Wilnie.
Uzyskując uznanie wśród krytyków, Szylis potrafił ukazać dążenie ludzi z dwudziestolecia międzywojennego do piękniejszego świata poprzez swoje obrazy. W pracy pedagogicznej inspirował wielu uczniów, w tym znanego fotografa Mendela Grossmana.
Okres II wojny światowej był dla niego dramatyczny. W 1940 roku, razem z rodziną, został osadzony w łódzkim getcie. Niestety, tam stracił swoich rodziców, brata, żonę oraz córkę. Szylis przetrwał ten okropny czas, ponieważ dowódca getta, Hans Biebow, dostrzegł jego talent malarski i postanowił ocalić go, by ten malował oficjalne portrety funkcjonariuszy SS. W ukryciu Szylis tworzył obrazy przedstawiające życie w getcie, używając do tego skrawków papieru, worków po produktach spożywczych oraz farb do barwienia tkanin.
Jego twórczość przetrwała nie tylko z okropności wojny, ale również dzięki temu, że ukrył swoje prace w różnych miejscach, które przetrwały likwidację getta. Niestety, po jego likwidacji, Hersz Szylis znalazł się w obozie Auschwitz-Birkenau, a później w Oranienburgu, Flossenbürgu i Dachau, gdzie oczekiwał na wyzwolenie obozu w opłakanym stanie zdrowia. Waga jego ciała wynosiła zaledwie 37 kilogramów, co stawiało go na granicy życia i śmierci.
Po wojnie Hersz pozostał w Niemczech, gdzie w obozie dla przesiedleńców w Monachium dowiedział się o odkryciu jednego z miejsc, w którym ukrył swoje prace. Skontaktował się z Komitetem Żydowskim, wskazując pozostałe lokalizacje dzieł. W 1948 i 1950 roku odbyły się w Monachium wystawy jego prac, a następnie przeniósł się do Paryża, gdzie wzbogacał swoją wiedzę na temat malarstwa oraz wystawiał swoje obrazy w salonach sztuki i galeriach.
W 1957 roku Szylis emigrował do Izraela, gdzie początkowo mieszkał w Kiryat Haim u Mordechaja Hillela Krushnitza i jego żony Miny, poznanych wcześniej w Niemczech. Jego udział w pierwszej wystawie malarstwa nowych imigrantów w 1958 roku był początkiem nowych rozdziałów w jego twórczości. W 1960 roku osiedlił się w Kampusie Artystów w Safedzie. Kilka lat później dołączył do niego Yaakov Mittler, jego nauczyciel z Łodzi, co zaowocowało ponownym zacieśnieniem artystycznych więzi.
Hersz Szylis mieszkał w Safedzie aż do swojej śmierci w 1987 roku. W Izraelu jego prace były wystawiane indywidualnie w Tel Awiwie, Hajfie i Safedzie. Obrazy artyisty obejmują różnorodne tematy, od portretów przez martwe natury, po pejzaże. Szczególnie wymowne są jego prace przedstawiające życie w łódzkim getcie oraz dramatyczne okoliczności II wojny światowej, które namalował z pamięci. Dzieła Hersza Szylisa znalazły swoje miejsce w wielu prywatnych kolekcjach oraz muzeach, w tym w Muzeum Yad Vashem, Domu Bojowników Getta, Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie, Brooklyn Museum i United States Museum of Holocaust Remembrance.
Przypisy
- Hersz Szylis, Around Jewish Art
- Muzułman, Biuro organizacyjne obchodów 70. rocznicy wyzwolenia Auschwitz
- Schilis (Szylis) Hersz, Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 04.09.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Józef Sasik | Karol Ende | Edyta Lewandowska (dziennikarka) | Andrzej Selerowicz | Edward KaczkowskiOceń: Hersz Szylis